TÜRKÇENİN KELİME ZENGİNLİĞİ - 3

Türkçe, dil sınıflandırmalarına göre Ural-Altay dil ailesinin Altay koluna ait olan bir dildir. Ural ve Altay kolu tek bir kaynaktan türemiştir. Ancak daha sonra farklı evrimleşmeleri nedeniyle ayrılmıştır. Türk dilleri de birçok gruba ayrılmaktadır.
Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin resmi dili olmakla birlikte Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan gibi birçok ülkede konuşulmaktadır. Tarihte ilk bilinen Türk yazılı kaynağı olan Orhun Yazıtları Türk dilinin oldukça eski olduğunu göstermektedir.

Türkçe, zengin bir dildir. Bir dilin zengin olması, bir olayın veya durumu ifade edebilecek kelime sayısının fazla olması anlamına gelmektedir. Bir toplumun zengin bir dile sahip olması çok büyük bir avantajdır. Zengin bir dil ile anlatılan durum daha ince detaylarına kadar anlatılabilmektedir. Ayrıca böyle bir dilde, söz sanatları daha kolaylıkla yapılabilir. Espriler, kinayeler, mizah anlayışı daha gelişmiştir. Böylece bu dilden oluşturulan edebi eserler daha kıymetli olmaktadır.

 Bir Dilin Zenginliğini Belirleyen Unsurlar Nelerdir?

Zengin bir dil ile daha akıcı, kolay ve ince bir anlatım sağlanması tartışmasız bir gerçektir. Bir dilin zengin olup olmadığını belirleyen bazı unsurlar vardır.

Zengin bir dilde, diğer dillere kıyasla kelime sayısının fazlalığı veya azlığı bunlardan biridir. Kelime sayısı diğer dillerle kıyaslandığında daha fazla, aynı veya birbirine yakın olmalıdır.

Diğer bir kriter de, nesneleri, duygu durumlarını, hareketleri, soyut kavramları, bilimsel alanlarda gerekli tanımlamaları karşılayabilecek yeterli kelime sayısına sahip olmasıdır. Ayrıca tüm bunları karşılayabilecek tek bir kelime yeterli değildir. Bir durum birden fazla kelime ile anlatılabiliyor olmalıdır. Bu kelime sayısı ne kadar fazla ise de o dil o kadar zengin kabul edilmektedir.

Belki de en önemlisi sayılabilecek koşul ise, bulundurduğu kelimelerin ne kadarının o dile özgün olduğudur. Dışarıdan gelen kelime sayısı fazla olan bir dil zengin bir dil kabul edilmemektedir. Ayrıca yabancı dillere kendisinden geçen kelimenin ne kadar çok olduğu da önemlidir.

Bunların haricinde, bu dili konuşan insan sayısının çokluğu, ne kadar geniş bir coğrafyada bu dilin konuşulduğu ve ne kadar eski yazılı eserlere sahip olduğu da zengin bir dilde olması gereken özelliklerdendir.

 Türkçenin Zenginliği

Türkçedeki kelime zenginliği diğer birçok dile kıyasla oldukça fazladır. Türkçede bir olayı anlatırken kullanacak kelime bulmakta zorluk çekilmez. Birçok yabancı dilden, dilimize geçen kelime de bulunmaktadır. Ancak bu kelimelerin çoğunun Türk Dil Kurumu tarafından Türkçe karşılıkları bulunmuştur. Bulunamayan kelimelerin ise çalışmaları devam etmektedir.

Türkçenin konuşulan birçok ağızı bulunmaktadır. Anadolu ağızları, Rumeli ağızları, Kıbrıs ağızları ve daha birçok ağız örnek olarak verilebilir.

Eski dönemlerde Türklerin yazıtları olan Orhun ve Yenisey Yazıtları günümüz Türkçesi ile çok benzememektedir. Ancak bu yazıtların günümüzdeki Türkçe ile benzeyen yönü kelime zenginlikleridir. Kültür ve medeniyet devleti olan Uygurlarda oldukça zengin kelime içeriğine sahip kaynaklar vardır. Bunların haricinde ilk sözlük olan Dîvânu Lugâti't-Türk'de bahsedilen kelimelerin sayısı oldukça fazladır.

Türkçe deyimleri ile de oldukça zengin bir dildir. Yalnızca göz kelimesi ile oluşturulan yüzün üzerinde deyim bulunmaktadır. Bu diller anonim olarak dilimize yerleşmiştir ve tarihleri neredeyse Türk dili tarihi kadar eskidir. Tam olarak toplam deyim sayısı bilemese de on binin üzerinde deyime sahip olduğumuz tahmin edilmektedir.

Türkçenin zengin bir dil olduğu, Büyük Türkçe Sözlüğü'nde altı yüz binin üzerinde terim, söz, ad ve deyim bulunması ile de ispatlanmış olur. Ayrıca Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğu için eklenen eklerle bu zenginlik çok büyük ölçüde artabilir.
  • Paylaş:
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR